Ovarian Hiperstimulasyon Sendromu (OHSS) olarak da bilinen “yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu” en temel şekilde; yumurtalıkların gelişimi için kadınlara verilen hormonlara gösterilen bir reaksiyon olarak açıklanabilir. Tüp bebek tedavisi uygulanırken kadınların yumurta gelişimini uyarmak ve desteklemek için hormon ilaçları verilir. Bu hormon ilaçları yumurtalıkları gereğinden fazla uyardığında ise yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu ortaya çıkar.
Yumurtalıkların Uyarılması Nasıl Olur?
Tüp bebek tedavisinde hedeflenen nokta çok sayıda folikül- yumurta elde etmektir. Yumurtalıkların uyarılması işlemi anne adayının yumurtalıklarının (overler) ilaç takviyesi ile uyarılmasıdır. Bu işlemle amaçlanan, çok sayıda yumurta elde etmek ve bu sayede transfere uygun kaliteli embriyo bulma şansını yükseltmeye çalışmaktır. Yumurtalıklar bu ilaçlar sayesinde uyarılır ve yumurtlama dönemi geldiğinde de daha sağlıklı foliküllerin elde edilmesi sağlanmış olur. İlaç tedavisiyle yumurtalıkları uyarılan anne adayı ultrasonla takip edilerek yumurtaların olgunlaşması gözlenir.
Yumurtalıkların Aşırı Uyarılması Sendromu Nedir?
Ovaryan hiperstimulasyon sendromu (OHSS) tüp bebek tedavisinin istenmeyen bir sonucu olarak karşımıza çıkar. Tüp bebek tedavisinde amaç çok sayıda yumurta geliştirmek olsa da belli bir sayının üzerinde yumurta gelişirse OHSS meydana gelebilir.
Polikistik over sendromuna sahip kadınların yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromuna yakalanma oranları çok daha fazladır. Yumurtalıkları uyarmak için verilen ilaçlara karşı aşırı cevap alınması bu sendromla karşılaşmaya zemin hazırlar. Yumurtalıkların uyarılması sırasında istenilen sayıda yumurta uyarılması ile yumurtalıkların aşırı uyarılması arasında ince bir çizgi vardır. Bu noktanın net bir şekilde belirlenmesi ise her zaman mümkün değildir. Aşırı uyarılma olduğu zaman yumurtalık uyarıcı ilaçların dozunun azaltılması ve ihtiyaç halinde bir gün ya da daha uzun bir süre ilaç verilmemesi sonucunda estrojenin aşırı yükselmesinin önüne geçilebilir.
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu belirtileri hafif, orta veya şiddetli olarak kendini gösterebilir. Bu belirtiler;
-Yumurtalık boyutlarında artma
-Karın ağrısı, şişkinlik, nefes darlığı, idrarda azalma
-Karın boşluğunda sıvı birikmesi
-Pıhtılaşma bozuklukları
-Göğüs boşluğunda sıvı toplanması, şeklinde görülebilir. Bu durumların yakından takip edilmesi ve gerektiğinde tıbbi destek alınması son derece önemlidir.
Yumurtalıkların Aşırı Uyarılması Sendromunda Tedavi Nasıl Olur?
OHSS tedavisi anne adayını rahatlatmak, yumurtalık aktivitesini azaltmak ve komplikasyonları önlemek amacıyla gerçekleştirilir. Bununla birlikte OHSS ilaç ve cerrahi tedavi olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir. Hafif vakalarda ayaktan takip yapılıp ağır fiziksel aktivite kısıtlaması haricinde ek bir tedavi gerekmez ve genellikle 10-14 günde hasta kendini toparlayabilir. Orta ve ağır vakalar ise hastanede takip ve tedavi gerektirebilir. OHSS geçiren kadınlar çoğu durumda, tüp bebek tedavisine devam edebilir. OHSS’ye rağmen gebe kalmak hala mümkündür fakat gebeliğin gerçekleşmesi durumunda bu belirtiler kötüleşebilir. Bu durumda hasta doktor gözetiminde yakın takip altına alınır.
